ALKOHOLIZM KOBIET

Jeśli mąż pije, połowa domu się pali.
Jeśli pije żona, to cały dom staje w ogniu.

(przysłowie rosyjskie)

W ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost nadmiernie pijących kobiet, u których można stwierdzić objawy uzależnienia. Ilość wypijanego przez nie alkoholu zbliża się do poziomu picia mężczyzn, co stwarza ryzyko poważnych szkód zdrowotnych, jak również psychologicznych i społecznych.

Kobiety piją inaczej niż mężczyźni – wstydliwie, w poczuciu winy. Wynika to z trwającej od wieków kobiecej, społecznej roli matki, żony tj. „opiekunki domowego ogniska”. Alkoholiczki piją więc w samotności, w tajemnicy przed najbliższymi, zdarza się, że picie udaje się im ukrywać latami.
Kiedy widzi się w miejscu publicznym pijanego mężczyznę, zazwyczaj znajduje się usprawiedliwienie dla jego stanu – pewnie był zestresowany, musiał odreagować. Spotkana w takim stanie kobieta zwykle jest potępiana, traktowana jako nieodpowiedzialna i nie mająca do siebie szacunku.

Kobiety sięgają po alkohol najczęściej po to, aby zredukować przy jego pomocy nieprzyjemne dla siebie stany emocjonalne. Piją, aby poprawić sobie nastrój, nie czuć zmęczenia, rozdrażnienia, aby zapomnieć na chwilę o problemach rodzinnych, zagłuszyć strach przez starzeniem się czy utratą atrakcyjności. Taki sposób na pozbycie się ogólnie pojętego stresu jest prosty, kuszący i bardzo niebezpieczny. Uzależnienie psychiczne następuje bardzo szybko a to często pierwszy krok do alkoholizmu.

Są także inne powody, dla których kobiety sięgają po alkohol. Część z nich pije regularnie w czasie tzw. napięcia przedmiesiączkowego, kiedy to odczuwają dolegliwości bólowe i doznają wahań nastroju. Są też kobiety, które zaczynają pić więcej, gdy ich dorosłe dzieci podejmują decyzję o wyprowadzeniu się z rodzinnego domu i zamieszkania osobno. Poczucie „opuszczonego gniazda”, samotność, mniej obowiązków powoduje sięganie po alkohol. Inną grupę kobiet uzależnionych stanowią kobiety, które w pewnym momencie swojego życia doświadczyły traumy, nagłego, trudnego emocjonalnie wydarzenia niosącego stres i destabilizację (np. śmierć bliskiej osoby). Panie obciążone znacznym ryzykiem uzależnienia, to te które w dzieciństwie były molestowane seksualnie. Alkohol stanowi dla nich pewnego rodzaju „zagłuszacz” psychicznego bólu, związanego z przeżyciem z przeszłości. Jest też grupa kobiet, która wpada w nałóg chcąc wpłynąć na picie życiowego partnera. Myślą złudnie, że jeśli będą pić z nim, to jego picie ograniczy się do picia w domu, że przez to on wypije mniej a one będą mogły to kontrolować. W ostatnich latach pojawił się także nowy typ pijących kobiet – dziewczyny z tzw. „złotych klatek”, żony porzucone przez mężów, kobiety pracujące na wysokich stanowiskach, które po pracy relaksują się przy drinku.

Ryzyko negatywnych konsekwencji spożywania alkoholu przez kobiety jest znacznie większe niż u mężczyzn, działa on bowiem bardziej toksycznie na ich organizm. Kobiety szybciej doznają szkód somatycznych i psychicznych niż mężczyźni i żyją co najmniej o 15 lat krócej.

*** Ryzyko szkód zdrowotnych pojawia się już wtedy, gdy kobieta wypija dziennie więcej niż dwie standardowe porcje alkoholu, czyli – 1 półlitrowe piwo, kieliszek wina o pojemności 200ml, czy 60ml wódki.
*** Trzy standardowe porcje alkoholu dziennie powodują u kobiet zaburzenia zdrowia, które występują u mężczyzn pijących więcej niż dziewięć porcji czystego alkoholu dziennie.

Stężenie alkoholu we krwi zależy od ilości wypitego alkoholu i masy ciała. Kobiety zazwyczaj są mniejsze i ważą mniej niż mężczyźni. Gdyby jednak mieli oni taką samą wagę, to po wypiciu tej samej porcji alkoholu, organizm kobiety otrzyma go nawet o 40% więcej. Jest to związane z mniejszą ilością płynów w organizmie, w których alkohol się rozpuści. Poza tym kobiety mają w żołądku mniej enzymów metabolizujących alkohol, ponadto obecność większej ilości estrogenów sprzyja intensywniejszemu jego wchłanianiu.

Konsekwencje zdrowotne u kobiet nadużywających alkohol:

– rozwój dysfunkcji wątroby – po krótszym okresie picia i po mniejszych dawkach alkoholu niż u mężczyzn
– dysfunkcje mózgu – zakłócenie zdolności psychomotorycznych
– upośledzenie funkcji poznawczych
– zaburzenie funkcji hormonalnych – zakłócenie cyklu miesiączkowego, zwiększone zagrożenie nowotworem sutka
– wypłukiwanie wapnia z organizmu, zakłócenie metabolizmu witaminy D
– brak zainteresowania seksem, oziębłość płciowa i niezdolność do przeżywania orgazmu
– występowanie zaburzeń nastroju (lęk, depresja)

Warto dodać, że – nawet najmniejsza ilość alkoholu spożywanego przez kobietę będącą w ciąży, działa toksycznie na rozwijające się w jej łonie dziecko. Poza tym u kobiet pijących alkohol podczas ciąży znacznie wcześniej występują przedwczesne porody oraz poronienia.

Objawy uzależnienia są jednakowe dla każdego alkoholika, niezależnie czy jest to mężczyzna, czy kobieta. Są to:

– głód alkoholowy – silna natrętna potrzeba spożycia alkoholu
– upośledzona zdolność kontrolowania picia alkoholu
– koncentracja życia wokół picia
– objawy abstynencyjne – drżenia mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, tachykardia, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, obniżony nastrój, nerwowość, lęk
– zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, potrzeba spożywania większych dawek alkoholu dla wywołania oczekiwanego efektu)
– picie alkoholu mimo oczywistej wiedzy o jego szczególnej szkodliwości dla zdrowia pijącego

LECZENIE

Kobiety uzależnione od alkoholu dużo dłużej ukrywają swój problem i dużo trudniej im prosić o pomoc. Przyznanie się do picia, wiąże się bowiem z krytyczną ich oceną, z zarzutem nie spełniania dobrze roli matki i żony. Kobieta alkoholiczka, matka alkoholiczka to straszny stygmat – to rodzi w nich wstyd i zażenowanie. Ponadto kobiety uzależnione od alkoholu dużo szybciej odrzucane są przez otoczenie, nie spotykają się ze zrozumieniem, nie oferuje się im wsparcia, co jeszcze pogłębia ich problem oraz potęguje sprzężenie alkoholizmu z depresją.

Najskuteczniejszą metodą leczenia jest psychoterapia. Wymaga ona czasu, indywidualnego podejścia oraz stałego przełamywania przez kobiety wstydu i godzenia się ze swoim uzależnieniem. Jest to bardzo trudne, gdyż kobiety traktują popadniecie w nałóg jako życiowe niepowodzenie, które rodzi ogromne poczucie winy.

W ostatnich latach wzrosła świadomość na temat alkoholizmu oraz swoistego przełamania tabu dotyczącego pijących kobiet. Ma to wpływ na polepszenie sytuacji kobiet z problemem alkoholowym oraz powodzenie prowadzonych terapii.

Opracowano na podstawie artykułu – Słaba płeć, mocne picie. Uzależnienie od alkoholu u kobiet, Małgorzata Kowalcze, dr Izabela Rajska-Kulik, Psychologia w praktyce.