Zaburzenia odżywiania
Zaburzenia odżywiania należą do grupy zaburzeń psychicznych, do których leczenia powinno podchodzić się bardzo indywidualnie, ze względu na różne przyczyny i mechanizmy ich powstawania. Osoby cierpiące na te zaburzenia powinny być objęte kompleksowym leczeniem, obejmującym psychoedukację, psychoterapię, farmakoterapię a często także opieką lekarzy innych specjalności.
Do najczęstszych zaburzeń odżywiania zalicza się anoreksję i bulimię.
Anoreksja
Anoreksja jest zaburzeniem, które w większości dotyczy kobiet i pojawia się z reguły między 14. a 18. rokiem życia. Zaburzenie to zaczyna się zwykle od chęci zrzucenia kilku kilogramów. Osiągnięty cel przynosi satysfakcję i motywację do dalszego ograniczania ilości jedzenia. Kolejne utracone kilogramy przynoszą poczucie kontroli nad własnym ciałem, ale jednocześnie przynoszą stopniową utratę kontroli nad życiem. U osoby chorej zaczynają kształtować się mechanizmy uzależnienia i zaczyna ona całe swoje życie organizować wokół odżywiania się. Liczy przyjmowane kalorie, często się waży, przyswaja możliwie dużo informacji na temat „zdrowego odżywiania się, podejmuje także szereg celowych działań, które mają prowadzić do utraty i podtrzymania przez nią małej masy ciała. Oprócz ograniczania spożywanych pokarmów, bardzo często osoby te stosują forsowne ćwiczenia fizyczne, przyjmują środki przeczyszczające lub moczopędne. Osobie cierpiącej na anoreksję towarzyszy ciągły lęk przed przytyciem, nawet po zjedzeniu minimalnej ilości jedzenia, stale obserwuje ona swoją sylwetkę i uważa, że wciąż jest „za gruba” – świadczy to o zaburzeniach w postrzeganiu obrazu własnego ciała.
Rozwijające się zaburzenia odżywiania są trudne do uchwycenia dla chorego, jest on bowiem często przekonany, że to, co robi służyć ma jedynie jego zdrowiu. Nie zauważają ich także najbliżsi z jego otoczenia. Chory ukrywa to, że „nie je”, unika wspólnych posiłków, rodzina początkowo łączy jego zachowanie z dbaniem o zdrową dietę. Anoreksja zauważalna jest zazwyczaj dopiero przy znacznym już wyniszczeniu organizmu.
Chorobie towarzyszą zaburzenia somatyczne, metaboliczne czy neuroendokrynologiczne – nieprawidłowości w wynikach badań laboratoryjnych, zatrzymanie miesiączki, zaniki mięśni, wypadanie włosów, obniżenie ciśnienia krwi, zaburzenia rytmu serca, bóle i zawroty głowy czy reakcje ze strony przewodu pokarmowego. Często u osoby chorej pojawiają się także zaburzenia psychiczne – poczucie braku sensu życia, obniżenie nastroju, lęk, zaburzenia snu, a nawet myśli samobójcze.
Ok. 10-20 % przypadków anoreksji kończy się śmiercią. Bardzo ważne jest uchwycenie jej pierwszych objawów, odpowiednia diagnoza i podjęcie właściwego, indywidualnie dopasowanego i kompleksowego leczenia.
Bulimia
Bulimia jest zaburzeniem dotykającym w większości kobiety, jej początki zazwyczaj pojawiają się ok. 18.-24. roku życia, czyli zazwyczaj później niż anoreksja. Osoba cierpiąca na to zaburzenie całą swoją uwagę skupia wokół jedzenia. Towarzyszy jej nieustanny lęk przed przytyciem, obawy przed otyłością, ciągle ocenia swoją aktualną masę ciała. Charakterystyczne dla bulimii są napady żarłoczności, łapczywe „pochłanianie” na raz, bez kontroli bardzo dużej ilości różnego rodzaju pokarmów, aż do momentu, kiedy nie jest w stanie więcej zjeść. Wtedy też podejmuje celowe działania kompensacyjne, najczęściej prowokując wymioty, aby pozbyć się zjedzonego pokarmu, mogącego wpłynąć na zwiększenie wagi ciała. Po tym epizodzie, trudnym do powstrzymania, osoba taka ma poczucie wstydu, braku kontroli nad własnym życiem, porażki na wyznaczonej sobie drodze do utrzymania bądź uzyskania założonej masy ciała.
Bulimia może powodować liczne zaburzenia stanu zdrowia – m.in. niedobory witaminowe, problemy z układem krążenia, stany zapalne gardła i przełyku, próchnicę zębów, bóle głowy, biegunki lub zaparcia. Chorobie towarzyszyć mogą także objawy zaburzeń psychicznych – depresja, stany lękowe, zaburzenia snu, zaburzenia osobowości, a także współwystępujące uzależnienia np. od alkoholu.
Najbliżsi z otoczenia chorego bardzo długo mogą nie zauważać jego problemów z odżywianiem się. Objadanie się i wymioty zazwyczaj mają miejsce wtedy, gdy nikogo nie ma w pobliżu, to samo tyczy się przyjmowania środków przeczyszczających czy moczopędnych. Kiedy w konsekwencji dostrzegą je, ich chęć pomocy zostaje odrzucona. Chory zdaje sobie sprawę, że ma problem z napadami jedzenia, często natomiast nie przyznaje, że jego problemem są także celowe działania „oczyszczające”. Jest przekonany, że dany epizod był już ostatnim, że nie dopuści do kolejnych, że będzie silny. Czasem musi minąć nawet kilka lat zanim uzna, że potrzebuje jednak profesjonalnej pomocy, aby zwalczyć zaburzenie.
Bulimia jest zaburzeniem psychicznym, które należy leczyć. Bardzo ważna jest prawidłowa diagnoza, ocena stopnia, rozwoju , czasu trwania i nasilenia zaburzenia. Terapia zakłada leczenie kompleksowe – psychoedukację, psychoterapię, farmakoterapię i często konsultację z lekarzami różnych specjalności.
To, co łączy te dwa zaburzenia, to obsesyjna koncentracja na jedzeniu, które staje się najistotniejszym obszarem życia, lęk przed przytyciem i nieustanna kontrola masy ciała. Oba zaburzenia wymagają specjalistycznego, zindywidualizowanego i kompleksowego leczenia. Terapia może być prowadzona indywidualnie, grupowo, czasami wskazane jest także podjęcie systemowej terapii rodzinnej. Zakłada się również konsultacje z lekarzami różnych specjalności (lekarzem rodzinnym, lekarzem chorób wewnętrznych, endokrynologiem), w celu monitorowania stanu zdrowia pacjenta. W cięższych przypadkach zaleca się leczenie w ramach oddziałów szpitalnych.
Proponujemy terapię zaburzeń odżywiania – posiadamy długoletnie doświadczenie w ich leczeniu.